Việc nuôi dạy con cái luôn là một công việc phức tạp và không bao giờ đơn giản đối với các bậc phụ huynh. Đặc biệt với trẻ nhỏ độ tuổi 4 tuổi, khi chưa có khả năng nhận thức và thường có những hành vi không nghe lời của người lớn. Vậy, làm thế nào để giúp trẻ trở nên ngoan ngoãn và phương pháp giáo dục hiệu quả cho trẻ ở độ tuổi này? Hãy cùng tìm hiểu các cách dạy con hữu hiệu qua bài viết dưới đây.
Đặc điểm phát triển của trẻ con 4 tuổi
Khi đạt độ tuổi 4, trẻ đã bắt đầu trải qua các thay đổi đáng kể về cả thể chất, trí tuệ và tâm lý. Thể chất của trẻ đã có khả năng vận động và thực hiện các hoạt động như cầm nắm, chạy nhảy, leo trèo, vẽ, đạp xe 3 bánh và thường rất năng động, tò mò, muốn khám phá thế giới xung quanh.
Về mặt trí tuệ, trẻ đã có thể nắm bắt được những khái niệm mang tính trừu tượng như màu sắc, khối hình, chữ số, mặt chữ cái, học thuộc lời một số bài hát và có xu hướng tò mò về mọi thứ trong cuộc sống bằng cách đặt những câu hỏi như “cái gì”, “tại sao”, “như thế nào”.
Về mặt tâm lý, trẻ bắt đầu học hỏi và bắt chước theo những lời nói, hành động của người lớn. Trẻ biết cách bộc lộ cảm xúc ra bên ngoài rõ ràng hơn, và cái tôi của trẻ cũng ngày càng phát triển. Trẻ thường chỉ làm theo sở thích của mình, có thể trở nên giận dữ, la hét, khóc để đáp ứng nhu cầu và mong muốn của mình. Đối với một số trẻ, khi đạt độ tuổi 4, trẻ bắt đầu tỏ ra muốn tự lập, tự mặc quần áo, tự đánh răng, tự xúc cơm,…
Nguyên nhân trẻ 4 tuổi bướng bỉnh
Trước khi tìm ra cách dạy trẻ 4 tuổi bướng bỉnh, đầu tiên cần phải biết được nguyên nhân vì sao trẻ lại có hành vi như vậy. Một vài nguyên nhân bé không nghe lời người lớn:
- Bắt chước hành vi của bạn bè, người lớn xung quanh
- Do được ông bà, bố mẹ, người thân quá nuông chiều
- Do sự mâu thuẫn trong cách dạy dỗ con trẻ khiến bé hoang mang, không biết nên nghe lời ai
- Bé bị người lớn ép buộc làm những thứ bé không thích
- Thiếu sự nhất quán trong dạy dỗ
- Không được dạy dỗ, khuyên nhủ, thiếu quan tâm của người lớn
- Người lớn có thái độ cục cằn, hay trừng phạt bé mỗi khi bé tỏ ra không nghe lời
Nguyên tắc nuôi dạy trẻ 4 tuổi bướng bỉnh, không nghe lời
Là phụ huynh, khi thấy trẻ có biểu hiện không nghe lời, cha mẹ cần chủ động trao đổi và đặt ra các nguyên tắc cần thiết trong việc giáo dục trẻ. Nếu biết mà cố tình lờ đi hoặc dung túng sẽ khiến trẻ càng hành động không đúng mực hơn. Sau đây là một vài nguyên tắc cơ bản bố mẹ nên lưu tâm để dạy trẻ 4 tuổi biết nghe lời.
Nhất quán trong cách giáo dục trẻ
Các bậc phụ huynh cần phải đồng thuận với nhau về cách dạy trẻ 4 tuổi không nghe lời. Việc có sự phân cách, xung đột trong quan điểm giáo dục giữa bố mẹ hoặc những người thân trong gia đình sẽ dẫn đến hậu quả tiêu cực, khiến cho trẻ càng ngày càng trở nên lì lợm, muốn chống đối. Bố mẹ cần phải nghiêm khắc trong việc giáo dục con cái, không dung túng hoặc chiều theo ý muốn của trẻ khi bé có hành vi không đúng mực với người lớn.
Truyền đạt thông tin tới bé cụ thể và rõ ràng
Bố mẹ cần nói rõ cụ thể với bé mỗi khi yêu cầu con phải thực hiện một nhiệm vụ nào đó. Đồng thời giao thời gian để bé hoàn thành đúng hạn, tránh ỷ lại, trì hoãn khiến bé không muốn làm và không nghe lời. Ví dụ như muốn con sắp xếp lại đồ chơi sau khi chơi, bố mẹ dặn con cần phải cất vào tủ đồ chơi; công việc phải hoàn thành trong 15 phút thì bé mới được đi chơi hay làm việc khác.
Tôn trọng và không áp đặt
Ngoài ra, bố mẹ cũng cần phải tôn trọng sở thích cũng như hiểu rõ tính cách của con mình. Không nên quá nghiêm khắc hay áp đặt bé một cách quá mức vì có thể gây ra tâm lý sợ hãi hoặc tác dụng ngược. Bé có thể dần trở nên hung hãn và càng không chịu nghe lời hơn. Nên mềm mỏng và cũng nghiêm khắc vừa phải để con thay đổi và khắc phục từng ngày.
Cách giáo dục trẻ không nghe lời, nghịch ngợm
Ngoài việc đặt ra một số nguyên tắc nhất định trong việc giáo dục con cái, bố mẹ cũng cần tìm hiểu thêm các phương pháp giáo dục trẻ. Dưới đây là các cách dạy trẻ 4 tuổi ngoan mà bố mẹ có thể tham khảo thêm. Hãy áp dụng phù hợp với đặc điểm tính cách và linh hoạt trong từng hoàn cảnh bố mẹ nhé!
Khen con nhiều hơn khi bé làm việc tích cực và nghe lời
Đây là một trong những cách dạy trẻ 4 tuổi biết nghe lời được nhiều chuyên gia tâm lý học, chuyên gia về giáo dục khuyên dùng vì mang tính hiệu quả cao. Lời khen, động viên kịp thời khi bé làm tốt, biết nghe lời người lớn là động lực để bé phát huy những hành động tiếp diễn trong tương lai. Không chỉ vậy còn giúp bé được thoải mái, vui vẻ về mặt tinh thần vì các bé ở tuổi này thường thích được người lớn ca ngợi và khen mình.
Lắng nghe con nhiều hơn để hiểu con một cách triệt để
“Cha mẹ sinh con trời sinh tính”. Dẫu biết việc thấu hiểu con mình một cách trọn vẹn thật khó, nhưng các bậc cha mẹ hãy thật chịu khó, kiên nhẫn lắng nghe để hiểu con mình hơn. Bé có cá tính như thế nào; mong muốn, nguyện vọng là gì; sở thích; sở đoản,… Tất cả đều mong muốn hiểu con một cách sâu sắc, từ đó điều chỉnh hành vi sao cho phù hợp với hoàn cảnh và tính cách của từng bé.
Giải thích cho bé vì sao cần làm việc gì và hậu quả nếu không nghe lời
Mỗi khi con bướng bỉnh, cách dạy trẻ 4 tuổi không nghe lời hiệu quả đó là giải thích nhẹ nhàng cho bé lý do vì sao cần nghe lời người lớn và nêu ra hậu quả nếu bé làm ngược lại. Với 1 số bé chưa hiểu chuyện, việc này sẽ cần thêm thời gian. Bố mẹ sẽ phải kiên nhẫn hơn để giải thích mỗi lần như vậy. Dần dần, bé sẽ tự hiểu ra, đồng thời áp dụng cả những phương pháp bên trên, kết hợp sẽ giúp bé nghe lời người lớn.
Không nuông chiều bé thái quá, phớt lờ bé khi bé đòi hỏi vô lý
Quá nuông chiều con là một trong những “căn bệnh” gặp phải ở nhiều bố mẹ trẻ, xuất phát 1 phần từ tình yêu thương con. Tuy nhiên, với những đòi hỏi vô lý của bé, bố mẹ nên dứt khoát nói không. Đơn giản vì bé còn quá nhỏ, nếu nuông chiều bé và cố gắng đáp ứng mọi yêu cầu của con, dù là vô lý, thì dần dần sẽ hình thành tính cách đòi hỏi từ người khác, bé sẽ rất dễ hư. Ngược lại, nếu không được đáp ứng, bé sẽ có thể tỏ thái độ cục cằn, bướng bỉnh và không chịu làm theo yêu cầu của bố mẹ.
Cần có quy tắc thưởng phạt rõ ràng cho bé
Bố mẹ cũng có thể áp dụng cách dạy trẻ 4 tuổi không nghe lời bằng cách đưa ra chính sách thưởng phạt rõ ràng mỗi khi giao nhiệm vụ cho con. Bố mẹ có trách nhiệm nhắc nhở, đốc thúc con làm. Sau đó nếu bé hoàn thành tốt, biết chịu khó nghe lời, bố mẹ có thể dành ra một phần thưởng nho nhỏ để tặng con như 1 thanh kẹo, chocolate, sticker, đồ chơi con thích,… để khích lệ bé. Nếu ngược lại, bố mẹ cũng đưa ra mức phạt để răn đe con cho những lần sau đó.
Cho con nhiều sự lựa chọn hơn
Bố mẹ cũng nên cân nhắc cho con thêm các sự lựa chọn khi yêu cầu con phải thực hiện một nhiệm vụ nào đó. Cách này áp dụng với 1 số bé có cá tính mạnh, hoặc khi con thực sự ghét làm việc đó. Sẽ giúp giảm sự căng thẳng và tự đưa ra quyết định như mong muốn trong tầm kiểm soát.
Kiểm soát cảm xúc của mình để không bị cuốn theo con
Việc kiểm soát cảm xúc bản thân không chỉ diễn ra với con trẻ, mà còn cả đối với những người lớn trực tiếp dạy bảo con. Những cảm xúc tiêu cực khi dạy trẻ nên được hạn chế tối đa vì sẽ tác động lên lời nói, hành động và ảnh hưởng đến trẻ về lâu dài. Bố mẹ cũng không nên vì chiều con, thấy con nhõng nhẽo mà tặc lưỡi cho qua những hành vi ương ngạnh của đứa trẻ. Làm cách nào để vừa mềm mỏng, vừa nghiêm khắc để đạt đạt được mong muốn dạy trẻ biết nghe lời.
Bài viết trên đây Cara đã hướng dẫn các bố mẹ cách dạy trẻ 4 tuổi không nghe lời hiệu quả và đã được nhiều gia đình áp dụng áp thành công. Hy vọng những thông tin trên sẽ đem giá trị bổ ích cho bố mẹ khi dạy con tại nhà.