Tự lập là một trong các kỹ năng sống cho trẻ giúp trẻ có thể thành công sau này. Nhưng làm cách nào để giúp con đủ tự tin, đủ trưởng thành để tự lập trong cuộc sống? Bố mẹ hãy tham khảo “5 thần chú” dưới đây để giúp con tự lập.
THẦN CHÚ #1: CON LÀM ĐƯỢC MÀ!
Nếu như trẻ có thể lôi đồ ra chơi, thì cũng có thể thu dọn mỗi khi chơi xong. Phụ huynh đừng vội vàng làm giúp con chỉ vì muốn “cho nhanh”. Bởi trẻ con rất thông minh, nếu nhìn thấy người lớn làm hộ vài lần thì nó sẽ mặc nhiên coi đó là việc của người khác. Lâu dần thành thói quen, trẻ sẽ nhanh chóng nhờ sự hỗ trợ, kể cả khi việc đó không hề khó.
Giải pháp cho bố mẹ: Đừng vội đáp ứng, hãy rèn các kỹ năng sống cho trẻ bằng sự nhẹ nhàng nói với con rằng: “Bố/Mẹ nghĩ rằng việc này con làm được đấy. Nó không hề khó, dễ lắm. Cứ làm đi, CON LÀM ĐƯỢC MÀ!”. Bố mẹ hãy đặt tên cho những nhiệm vụ ấy, kèm với đó là vẻ mặt tập trung và tin tưởng. Rồi các con sẽ cố gắng làm.
Khi những lần đầu thành công, thì những lần sau sẽ trở nên dễ dàng hơn. Chẳng mấy chốc, con học được tính tự giác và trách nhiệm, thậm chí yêu thích những “nhiệm vụ nhỏ” đó như: Đánh răng diệt vi khuẩn; dọn đồ chơi để nhà sạch sẽ; thi ăn cơm xem ai về đích trước; hay mặc quần áo đẹp để được đi chơi…
THẦN CHÚ #2: NÀO, MÌNH CÙNG LÀM NHÉ!
Đối với những hoạt động lần đầu tự làm, hoặc quá khó, trẻ sẽ không biết bắt đầu từ đâu. Thay vì chỉ khuyến khích con tự nghĩ ra cách làm, thỉnh thoảng bố mẹ nên làm cùng với con. Hãy nhớ, đây là “làm cùng” chứ không “làm hộ”. Vừa làm, vừa giải thích, là cách giúp con hiểu hơn, đồng thời không sợ hãi với hoạt động mới, môi trường mới.
Ở các lớp học FasTracKids STEM của Cara, đôi lúc có những trẻ rất nhút nhát, đặc biệt là buổi đầu đi học. Vì vậy, chúng tôi đồng ý để bố mẹ vào cùng con khoảng 15-20 phút đầu tiên. Điều này, giúp cho trẻ bớt sợ hãi hơn. Khi trẻ đã dần quen với không khí lớp học, Phụ huynh sẽ rút ra ngoài để con tự do cùng các bạn.
Cũng như vậy, bạn hãy sẵn sàng cùng tham gia rèn luyện các kỹ năng sống cho trẻ nếu như thấy rằng hoạt động đó quá khó, sau đó rút dần sự xuất hiện của mình, để con hoàn thiện nốt nhiệm vụ. Hãy cho con biết, cha mẹ luôn ở bên con, để con vững tin với các thử thách mới.
THẦN CHÚ #3: CON HƯỚNG DẪN BỐ/MẸ LÀM ĐI!
Trẻ con tính nết thất thường, rất mau giận dỗi và bỏ cuộc. Cũng có cả những bé ương bướng, cương quyết không chịu làm việc được giao. Dù ép, hay nịnh cũng không có hiệu quả. Thậm chí trẻ sẵn sàng òa lên khóc để gây “áp lực” với người lớn. Nếu bố mẹ không đủ kiên nhẫn (hoặc xót con) sẽ vội vàng lao vào làm hộ con.
Nhưng đó là hành động hoàn toàn sai lầm khiến bố mẹ không bao giờ thành công trong việc rèn luyện các kỹ năng sống cho trẻ. Hành động này chỉ xoa dịu trẻ và giải quyết được vấn đề trước mắt, lâu dần bé vẫn không thể tự lập, thậm chí lười biếng hơn vì đã “nắm được thóp của bố mẹ”.
Giải pháp: Hãy nói với con: “Bố mẹ không biết làm như thế nào, con hướng dẫn bố/mẹ đi”. Trong một số trường hợp, khi trở thành người hướng dẫn, trẻ sẽ trở nên thích thú và nhiệt tình hơn.
Khuyến khích sự sáng tạo và giúp trẻ rèn luyện sự tự lập bằng cách nhờ trẻ hướng dẫn người khác làm là một trong những phương pháp dạy trẻ hiệu quả được áp dụng tại các lớp học FasTracKids STEM của Cara. Phương pháp này không chỉ giúp cho chính bản thân trẻ nhớ bài hơn mà còn khuyến khích sự tự tin và tự lập của trẻ bởi khi đó chính bản thân trẻ đang đóng vai trò ở thế chủ động khi là người hướng dẫn cho mọi người.
THẦN CHÚ #4: TUYỆT VỜI! CON GIỎI LẮM!!!
Trẻ sẽ yêu thích những nhiệm vụ của mình nhiều hơn nếu nhận được những lời khen ngợi, động viên của bố mẹ kịp thời. Hãy “thủ sẵn” cho mình một số câu khen ngợi giàu cảm xúc như: “Good job!; Awesome!; Con thật là xuất sắc!; Tuyệt vời!; Con giỏi lắm!”. Nhớ là, khi khen ngợi phải kịp thời và tập trung hoàn toàn vào lời khen đó.
Nếu bạn chỉ làm một cách chiếu lệ như: “Ừ, giỏi lắm. Rồi, đi chỗ khác cho bố làm việc” – thì sẽ không những không hiệu quả, mà còn phản tác dụng, khiến cho trẻ không còn tin tưởng vào lời khen nữa.
Để việc rèn luyện các kỹ năng sống cho trẻ hiệu quả, hãy bỏ chút thời gian chơi với con, quan sát con và khen ngợi con thật lòng. “Lời nói chẳng mất tiền mua. Lựa lời mà nói cho vừa lòng… con!”. Hơn nữa, khi khen ngợi, chính bạn cũng rất vui mà!
THẦN CHÚ #5: HÃY SÁNG TẠO VÀ KIÊN TRÌ
Khác với bên trên, câu thần chú này là dành cho bố mẹ. Mỗi một đứa trẻ có một tính cách khác nhau, mỗi một gia đình có một môi trường khác nhau và mỗi một bố mẹ có một năng lực khác nhau. Dù bạn có đọc bao nhiêu quyển sách, tham gia bao nhiêu hội thảo hay lắng nghe tư vấn của bao nhiêu Chuyên gia, Diễn giả thì cũng không thế cứ thế áp dụng y chang theo kiểu “sao y bản chính” được.
Cách tốt nhất để rèn luyện các kỹ năng sống cho trẻ đặc biệt là kỹ năng tự lập là bố mẹ hãy lắng nghe và vận dụng một cách sáng tạo. Dựa trên đặc điểm con mình, môi trường gia đình mình và khả năng của chính mình để tìm ra những cách thức phù hợp nhất, khuyến khích con tự lập.
Đừng nóng vội. Hãy thật kiên nhẫn và cả nhà sẽ gặt hái trái ngọt từ những thói quen tốt của con.
– Diễn giả Nguyễn Quốc Chiến,
Chuyên gia Tư vấn, Đào tạo tại Hệ thống giáo dục kỹ năng sống Cara