Trẻ nhận ra rằng hành vi của mình có tác dụng, đặc biệt khi nó đạt được mục tiêu thông qua hành vi bướng bỉnh. Đôi khi, mong muốn quyền lực cũng là lý do khiến trẻ trở nên ngang bướng, vì đó là cách để trẻ có sự kiểm soát và tỏ ra quan trọng. Vì vậy, cha mẹ cần biết cách xử lý hợp lý để đối phó với những hành vi bướng bỉnh của trẻ. Dưới đây là một số gợi ý giúp cha mẹ ngăn chặn hành vi bướng bỉnh của trẻ mà không cần phải trách mắng nặng nề.
Mẹo dạy con: Chỉ cho con cách tiếp cận tình huống bình tĩnh hơn
Trẻ con thường học theo bố mẹ bằng cách bắt chước hành vi của họ, vì vậy chúng ta nên trở thành một người mẫu tốt bằng cách dạy con cách kiềm chế và giữ bình tĩnh. Nếu trẻ đang quấy khóc và chúng ta la mắng trẻ, điều đó sẽ làm cho trẻ cho rằng việc la hét là cách thức bình thường để giải quyết vấn đề. Thay vì la hét, hãy chỉ dẫn trẻ cách khác để xử lý cảm xúc của mình một cách tốt hơn.
Đưa ra các lựa chọn cho trẻ quyết định việc mình muốn làm
Thực hiện việc cho trẻ tự chọn làm việc sẽ đáp ứng nhu cầu của trẻ trong việc tự quyền kiểm soát và tạo cảm giác tự do. Thay vì chỉ ra cho trẻ phải làm gì, chúng ta có thể hỏi trẻ xem muốn làm công việc nào trước. Điều này giúp trẻ cảm thấy có quyền tự quyết và tham gia vào quá trình ra quyết định, tạo điều kiện cho sự phát triển của khả năng lựa chọn và tự chủ của trẻ. Ví dụ, trong trường hợp dọn đồ chơi và đánh răng, chúng ta có thể hỏi trẻ xem trước tiên muốn làm việc nào.
Mẹo dạy con khi con ngang bướng: Mang theo đồ ăn vặt
Việc hành vi xấu hoặc thái độ không tốt của trẻ thường có thể liên quan đến cảm giác đói. Do đó, khi bạn và con đi ra ngoài, mang theo đồ ăn nhẹ là một ý kiến tốt để tránh những cơn giận dữ của trẻ và giúp trẻ duy trì tâm trạng vui vẻ. Khi trẻ cảm thấy đói, nhu cầu sinh lý của con được đáp ứng sẽ giúp cải thiện tinh thần và sự tập trung của trẻ. Đồng thời, việc mang theo đồ ăn nhẹ cũng cho phép bạn cung cấp lựa chọn ăn uống phù hợp cho trẻ, tạo cảm giác tự chủ và tránh những tình huống không mong muốn.
Giúp con nhận thức về những hậu quả có thể xảy ra
Việc nói “Bố nói thì phải nghe” không phải là một lý do chính đáng khi trẻ hỏi vì sao không được làm một việc nào đó. Thay vào đó, chúng ta nên luôn cố gắng trao đổi với trẻ và giải thích cho trẻ hiểu được những hậu quả có thể xảy ra nếu trẻ làm sai và lý do vì sao trẻ nên tránh hành động đó. Đây là cách giúp trẻ nhận thức về những hậu quả mà hành động của mình có thể gây ra, từ đó trẻ có thể học hỏi và đưa ra quyết định tốt hơn cho bản thân trong tương lai.
Tạo thời gian biểu cho trẻ tuân theo và trao thưởng khi hoàn thành
Thực hiện những điều này sẽ giúp trẻ xây dựng các thói quen tích cực như không xem TV quá lâu, làm việc như dọn dẹp, đánh răng và đi ngủ đúng giờ. Bạn có thể lập lịch cho trẻ theo ngày, tuần hoặc thậm chí theo tháng. Hãy nói với con rằng nếu con hoàn thành mục tiêu trong một tháng (hoặc 1-2 tuần), con sẽ được nhận phần thưởng mà con tự lựa chọn.
Đưa ra hậu quả hợp lý nếu con vi phạm quy tắc
Hành động của trẻ sẽ đi kèm với những hậu quả phù hợp. Ví dụ, nếu trẻ không muốn ăn cơm, thì không cho trẻ ăn tráng miệng. Hoặc nếu trẻ không chịu dọn đồ chơi, trẻ sẽ không được chơi đồ chơi trong một ngày. Cần tránh áp dụng những hậu quả không liên quan, ví dụ, nếu trẻ không ăn cơm, không cấm trẻ xem TV hoặc dọn nhà.
Chuyển hướng sự chú ý của trẻ
Theo Học viện Nhi khoa Mỹ, có những lúc trẻ có thể cư xử không tốt vì chúng cảm thấy buồn chán hoặc không biết làm gì khác. Do đó, chúng ta cần tìm cho trẻ một hoạt động thú vị và giải trí khác để chuyển hướng sự chú ý của trẻ sang một điều tích cực hơn việc bướng bỉnh hay quấy khóc.
Hỏi ý kiến và giải pháp của con về các vấn đề
Hãy tìm hiểu vấn đề mà trẻ đang gặp phải bằng cách hỏi trẻ xem có gì làm trẻ phiền lòng hay không. Nếu trẻ chia sẻ với bạn, hãy ngồi lại thảo luận cùng trẻ. Hãy lắng nghe ý kiến của trẻ và hỏi trẻ nghĩ nên làm gì để giải quyết vấn đề. Nếu trẻ không biết, hãy giúp đỡ trẻ, nhưng luôn đảm bảo rằng trẻ cảm thấy mình đang tự mình giải quyết được vấn đề. Đừng quên gửi lời chúc mừng và động viên cho trẻ trong quá trình này.
Thừa nhận cảm xúc của trẻ và giúp trẻ đối phó cảm xúc
Thay vì đối xử với trẻ như thể trẻ đang có hành vi xấu hay bướng bỉnh, hãy thể hiện sự thông cảm và hiểu cảm xúc của trẻ. Cảm xúc đóng vai trò quan trọng trong hành vi của trẻ, vì vậy hãy chấp nhận và thừa nhận những cảm xúc đó. Ví dụ: “Mẹ hiểu con thất vọng vì hôm nay chúng ta không thể đi ra biển, nhưng thời tiết không thuận lợi. Chúng ta có thể làm gì khác để thay thế và vui vẻ hơn nhé.”
Thấu hiểu cảm xúc của con và hành động thật nhẫn nại chính là chìa khóa để đẩy lùi sự bướng bỉnh. Bên cạnh đó, bố mẹ cũng cần luôn giữ cho mình có một thái độ đúng mực và cách cư hòa nhã sẽ giúp con tự bỏ thói quen xấu một cách tự nhiên và không ép buộc.